Nie każda firma ma obowiązek składania raportu KOBiZE. Zwolnienie z tego obowiązku może dotyczyć przedsiębiorców, których działalność nie powoduje emisji do powietrza w sposób wymagający ujęcia w Krajowej bazie. Kluczowe jest zrozumienie, jakiego rodzaju źródła emisji występują w firmie, czy są to instalacje w rozumieniu przepisów prawa, czy ich eksploatacja wiąże się z emisją substancji podlegających raportowaniu. Poniżej przedstawiamy przypadki, w których przedsiębiorca może zostać zwolniony z obowiązku składania raportu KOBiZE.
Brak emisji do powietrza
Jeśli firma nie prowadzi działalności, która powoduje emisje do powietrza, nie podlega obowiązkowi raportowemu. Dotyczy to przede wszystkim działalności administracyjnej prowadzonej w biurze, które korzysta z miejskiego systemu ogrzewania, nie posiada samochodów służbowych, urządzeń chłodniczych ani maszyn zasilanych paliwami. Przedsiębiorstwa te nie korzystają ze środowiska w rozumieniu przepisów, a więc nie mają obowiązku raportowania emisji.
Brak instalacji w rozumieniu Prawa ochrony środowiska
Jeśli w firmie nie eksploatuje się żadnych instalacji w rozumieniu art. 3 ust. 6 ustawy Prawo ochrony środowiska, raportowanie nie jest wymagane. Instalacją jest zespół urządzeń lub budowli, których eksploatacja powoduje emisje – m.in. piec grzewczy, spawarka, agregat prądotwórczy, kabina lakiernicza czy urządzenie chłodnicze zawierające F-gazy. Brak takich instalacji oznacza brak podstawy do składania raportu.
Użytkowanie urządzeń o niskiej mocy i śladowej emisji
W przypadku korzystania z urządzeń, które generują emisje, ale w bardzo niewielkim zakresie, możliwe jest zwolnienie z raportu. Dotyczy to np. kotłów gazowych o mocy poniżej 1 MW, pojedynczych spawarek, niewielkich sprężarek czy stanowisk technicznych używanych okazjonalnie. Jeżeli emisja z takich źródeł nie przekracza progów ustalonych w rozporządzeniu w sprawie wartości odniesienia, nie powstaje obowiązek raportowy. Wymaga to jednak każdorazowej weryfikacji danych technicznych urządzeń oraz analizy rodzaju substancji emitowanych.
Urządzenia zwolnione z obowiązku zgłoszenia lub pozwolenia
Niektóre instalacje są z mocy prawa zwolnione z obowiązku uzyskiwania pozwolenia lub zgłoszenia, jeśli spełniają kryteria określone w odpowiednich rozporządzeniach. Dotyczy to np.:
-
kotłów grzewczych poniżej progów mocy określonych w rozporządzeniach,
-
instalacji do czyszczenia powierzchni lub malowania, które nie emitują substancji szczególnie szkodliwych i są stosowane rzadko,
-
urządzeń, których emisja odbywa się tylko przez naturalną wentylację (bez systemów odprowadzających zanieczyszczenia).
W takich przypadkach, jeśli instalacje nie podlegają zgłoszeniu ani pozwoleniu i nie przekraczają progów emisji, raportowanie do KOBiZE nie jest wymagane.
Emisja wyłącznie niezorganizowana (fugitywna)
Emisje niezorganizowane to takie, które nie są odprowadzane za pomocą przewodów, kominów czy kanałów wentylacyjnych. Przykładami są ulatniające się opary z otwartych pojemników z chemikaliami, wycieki par z produktów, smarów czy rozpuszczalników. Jeżeli takie emisje są incydentalne, niekontrolowane i nie przekraczają progów, nie muszą być raportowane. Niemniej jednak, jeśli firma prowadzi działalność, w której występują tego typu emisje, warto to udokumentować i przeanalizować, czy nie wymagają one jednak ujęcia w raporcie.
Rozpoczęcie działalności pod koniec roku
Firma, która została założona w ostatnich miesiącach roku obrotowego i nie rozpoczęła jeszcze faktycznej eksploatacji instalacji emitujących zanieczyszczenia, może być zwolniona z obowiązku składania raportu za ten rok. Ważne jest jednak, aby móc wykazać, że w danym roku kalendarzowym nie prowadzono działalności powodującej emisję. Samo zarejestrowanie działalności nie rodzi jeszcze obowiązku raportowego – dopiero faktyczne korzystanie ze środowiska.
Brak emisji substancji ujętych w wykazie KOBiZE
Nie każdy proces lub urządzenie emituje substancje, które podlegają raportowaniu. Jeżeli w działalności nie powstają zanieczyszczenia objęte wartościami odniesienia (np. tlenki azotu, tlenki węgla, pyły, F-gazy, benzen, metale ciężkie), firma może być zwolniona z raportowania. Dotyczy to m.in. niektórych urządzeń elektrycznych, które nie generują spalin ani nie uwalniają gazów do powietrza.
Sporadyczne i krótkotrwałe korzystanie z urządzeń
Jeśli dane źródło emisji jest wykorzystywane sporadycznie, np. tylko w sezonie lub przez kilka dni w roku, i nie przekracza progów emisji, nie musi być ujmowane w raporcie. Przykładami mogą być: agregaty prądotwórcze uruchamiane awaryjnie, sprzęt budowlany używany wyłącznie przy realizacji pojedynczych zleceń lub narzędzia spalinowe wykorzystywane rzadko w firmach usługowych.
Przedsiębiorcy prowadzący działalność wyłącznie zdalną
W sytuacji, gdy działalność gospodarcza prowadzona jest całkowicie zdalnie (np. praca z domu lub wyłącznie w formie online), a firma nie posiada biura, magazynu ani żadnej infrastruktury technicznej – nie dochodzi do emisji, a tym samym nie powstaje obowiązek raportowy. Warto jednak mieć dokumentację potwierdzającą ten stan rzeczy, np. w formie oświadczenia.
Podsumowanie
Zwolnienie z raportu KOBiZE nie jest uznaniowe – wynika z konkretnych warunków określonych w przepisach. Jeśli firma nie posiada instalacji, nie generuje emisji, nie eksploatuje urządzeń lub robi to w sposób niepowodujący przekroczenia wartości odniesienia – raport nie jest wymagany. Każdy przypadek należy jednak przeanalizować indywidualnie. W razie wątpliwości warto przygotować krótką notatkę techniczną, która w razie kontroli potwierdzi brak obowiązku raportowania.
