Raport KOBiZE – sporządzanie, obsługa i doradztwo dla firm

Raport KOBiZE - pytania i odpowiedzi

• Czy moja firma musi złożyć raport?

  Tak, jeśli w Twojej działalności dochodzi do emisji gazów lub pyłów do powietrza. Obowiązek dotyczy nie tylko dużych zakładów przemysłowych, ale także mniejszych firm – np. warsztatów z piecem na paliwo, lakierni, drukarni czy przedsiębiorstw posiadających flotę pojazdów spalinowych. Przepisy nie wprowadzają progów minimalnych – raport składa się niezależnie od skali emisji.

• Jak zgromadzić dane do raportu?

  Podstawą jest rzetelna ewidencja zużycia paliw i surowców w firmie. W praktyce oznacza to zebranie informacji m.in. o ilości zużytego gazu, węgla, oleju opałowego, paliwa do samochodów czy pracy urządzeń spalających. Konieczne może być także podanie parametrów technicznych instalacji i urządzeń. Dane te wpisuje się następnie do systemu KOBiZE zgodnie z obowiązującą metodyką obliczeń emisji.

• Co jeśli popełnię błąd?

  Jeżeli w raporcie zostanie wykryta pomyłka, przedsiębiorca może zostać poproszony o korektę danych. Warto jednak pamiętać, że świadome zatajenie lub podanie nieprawidłowych informacji może skutkować sankcjami finansowymi. Dlatego najlepiej zadbać o poprawność już na etapie przygotowywania raportu – samodzielnie lub przy wsparciu doradcy środowiskowego.

• Jakie są różnice między KOBiZE a BDO?

  KOBiZE i BDO to dwa różne systemy, choć oba służą do sprawozdawczości środowiskowej.

  • KOBiZE dotyczy emisji gazów i pyłów do powietrza, w tym danych o zużyciu paliw i wielkości emisji. Raport składa się raz w roku, do 28 lutego.

  • BDO (Baza Danych o Odpadach) obejmuje gospodarowanie odpadami – ich wytwarzanie, transport i przekazywanie. W BDO prowadzi się ewidencję na bieżąco, a raz w roku składa sprawozdanie odpadowe.

  Oba systemy działają równolegle, a wiele firm ma obowiązek korzystać z obu – raportując zarówno emisje do powietrza (KOBiZE), jak i odpady (BDO).

• Jaka jest podstawa prawna KOBiZE?

  Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) pełni kluczową rolę w monitorowaniu i raportowaniu emisji gazów cieplarnianych oraz innych substancji zanieczyszczających powietrze w Polsce. Jego funkcjonowanie opiera się na solidnych podstawach prawnych, które określają jego zadania, kompetencje oraz obowiązki podmiotów zobowiązanych do raportowania emisji.

• Jak długo trwa rejestracja w KOBiZE i ile czeka się na weryfikację raportu?

  Proces rejestracji w systemie KOBiZE może zająć od kilku dni do nawet 3 tygodni, ponieważ konto przedsiębiorcy musi zostać zweryfikowane przez administratora systemu. W praktyce czas ten zależy od kompletności danych i poprawności zgłoszenia – błędy w formularzu czy brakujące załączniki mogą znacznie wydłużyć procedurę. Po złożeniu raportu do KOBiZE jego weryfikacja odbywa się automatycznie w systemie i nie ma formalnego „czasu oczekiwania” na akceptację dokumentu. Raport uznaje się za złożony z chwilą potwierdzenia wysyłki w systemie, choć w przypadku kontroli WIOŚ dane mogą zostać później szczegółowo sprawdzone. Dlatego warto rejestrować konto i przygotowywać raport z odpowiednim wyprzedzeniem, aby uniknąć ryzyka przekroczenia terminu 28 lutego.

• Jak zarejestrować się w systemie KOBiZE i ile trwa ten proces?

  Aby złożyć raport, przedsiębiorca musi utworzyć konto w krajowej bazie pod adresem krajowabaza.kobize.pl. Rejestracja wymaga potwierdzenia tożsamości (np. przez Profil Zaufany, e-dowód, bankowość elektroniczną). Cały proces aktywacji konta może potrwać nawet do 21 dni, dlatego warto rozpocząć go z odpowiednim wyprzedzeniem.

• Jakie dane muszą znaleźć się w raporcie KOBiZE?

  Raport obejmuje m.in. rodzaj i ilość zużytych paliw i substancji, wielkość emisji, sposób jej wyliczenia oraz opis instalacji czy urządzeń. W przypadku inwestycji proekologicznych uwzględnia się również ilość unikniętej emisji. Wszystkie informacje muszą być wprowadzane osobno dla każdego źródła emisji.

• Czy można skorygować wysłany raport KOBiZE?

  Tak, raport można skorygować poprzez ponowne złożenie poprawionego dokumentu w systemie. Ważne jest jednak, aby korekty dokonać możliwie szybko po zauważeniu błędu, ponieważ dane w bazie są podstawą do dalszych rozliczeń środowiskowych.

• Jakie są najczęstsze błędy przy sporządzaniu raportu KOBiZE?

  Do najczęstszych błędów należą: łączenie kilku kotłów w jedno źródło, podawanie nieprawidłowej mocy urządzeń (np. zamiast nominalnej z tabliczki – moc z tabel opłat), czy nieuwzględnianie wszystkich źródeł emisji, takich jak pojazdy firmowe. Błędy te mogą skutkować odrzuceniem raportu lub wezwaniem do poprawy.

• Czy istnieją progi emisji zwalniające z raportowania?

  Nie. Obowiązek raportowania do KOBiZE dotyczy każdego podmiotu korzystającego ze środowiska – niezależnie od wielkości emisji. Nawet niewielka firma posiadająca tylko flotę samochodów służbowych czy kocioł grzewczy jest zobowiązana do złożenia raportu.

• Jak wygląda kontrola związana z raportami KOBiZE?

  Sam KOBiZE nie nakłada kar. Kontrole prowadzi Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska (WIOŚ). W przypadku uchybień inspektor może nałożyć obowiązek uzupełnienia raportów (nawet do 5–6 lat wstecz) lub kary finansowe.

• W jaki sposób raport KOBiZE wiąże się z raportowaniem ESG i opłatami środowiskowymi?

  Dane z raportu KOBiZE są podstawą do naliczenia opłat za korzystanie ze środowiska. Jednocześnie te same dane coraz częściej stanowią element raportów ESG (zrównoważonego rozwoju), które od 2024 r. podlegają obowiązkowym audytom. Oznacza to, że rzetelność danych KOBiZE ma znaczenie nie tylko administracyjne, ale i wizerunkowe.

• Czym różni się raportowanie do KOBiZE od systemu EU ETS czy CBAM?

  Raportowanie do KOBiZE dotyczy wszystkich firm wprowadzających emisje do powietrza, niezależnie od skali. EU ETS obejmuje jedynie największych emitentów (np. energetyka, przemysł ciężki), a CBAM dotyczy importerów określonych towarów, gdzie raportowanie ma charakter graniczny i jest powiązane z kosztami emisji.